MERKEZEFENDİ DEVLET HASTANESİ

“DİYABET” HASTALIĞINA DİKKAT!

Hastanemizde dahiliye uzmanı olarak görev yapan Dr. Ramazan Kılıç, halk arasında ‘’Şeker Hastalığı’’ olarak bilinen ‘’Diyabet’’ hastalığı hakkında bilgilendirmede bulundu:

Diyabet nedir?

Diyabet ("Diabetes mellitus" , "Şeker hastalığı"   olarak da adlandırılır), vücudun şekeri kullanma şeklini bozan bir hastalıktır. Vücuttaki tüm hücrelerin normal çalışması için şekere ihtiyacı vardır. Şeker, insülin adı verilen bir hormon yardımıyla hücrelere girer. Yeterli insülin yoksa veya vücut insüline yanıt vermeyi keserse, kanda şeker miktarı yükselir ve diyabet hastalığına neden olur.

Başlıca 2 farklı diyabet türü vardır. Tip 1 diyabette sorun, vücudun çok az insülin üretmesi veya hiç üretmemesidir. Tip 2 diyabette sorun şunlardır:

-Vücudun hücreleri insüline yanıt vermiyor

-Vücut yeterince insülin üretmiyor

-Ya da her ikisi de

Tip 2 diyabet diyabetli olguların %90’ından fazlasını oluşturan diyabet formudur.

Tip 2 diyabetin belirtileri nelerdir?

Tip 2 diyabet genellikle semptomlara neden olmaz. Belirtiler ortaya çıkarsa en sık görülenleri:

-Sık idrara çıkma ihtiyacı

-Çok su içme

-Ağız kuruluğu

-Çok yemek yeme

-Bulanık görme

-Aşırı yorgunluk

Tip 2 diyabet nadiren semptomlara neden oluyorsa bunu neden önemsemeliyim?

Tip 2 diyabet sizi hasta hissettirmese de tedavi edilmezse zamanla ciddi sorunlara neden olabilir.  Bu sorunlardan bazıları:

-Kalp krizi

-İnme

-Böbrek hastalığı

-Görme sorunları (veya hatta körlük)

-Ellerde ve ayaklarda ağrı veya his kaybı

-El, ayak parmakları veya diğer vücut kısımlarının ameliyatla çıkarılması ihtiyacı (amputasyon)

Diyabet olup olmadığımı nasıl anlarım?

Diyabetiniz olup olmadığını öğrenmek için doktorunuza başvurarak kanınızdaki şeker miktarını ölçmek için çeşitli kan testleri yapılabilir.

Aşikar Diyabet tanısı için aşağıdaki dört kriterden herhangi biri yeterlidir:

-Açlık kan şekeri ölçümünün ≥126 mg/dl olması

-Rastgele kan şeker ölçümünün ≥200 mg/dl ve diyabet semptomları olması

-Oral glukoz tolerans testi(75g glukoz) 2. Saat, kan şeker ölçümünün ≥200 mg/dl olması

-HbA1c ≥%6.5 olması

Hemoglobin A1C nedir?

Hemoglobin A1C, son 2-3 ayda ortalama kan şekeri seviyenizin ne olduğunu gösteren bir kan testidir. Hemoglobin A1C için diğer isimleri "glikozlanmış hemoglobin", "HbA1C" veya sadece "A1C" dir. Doktorlar bu testi 2 nedenle kullanır:

-Bir kişinin şeker hastası olup olmadığını görmek için

-Diyabet tedavisinin doğru şekilde etkili olup olmadığını görmek için

Hemoglobin A1C değerim ne olmalı?

Diyabetiniz olup olmadığını görmek için HbA1C testi yaptırdıysanız:

- HbA1C'niz 6 veya daha az olmalıdır.

-HbA1C'niz 6.5 veya daha yüksekse, muhtemelen diyabetiniz olduğu anlamına gelir, ancak emin olmak için testi tekrar yaptırmanız veya ek testler gerekebilir.

-HbA1C'niz 5,7 ile 6,4 arasındaysa, diyabet olma riskiniz vardır. Muhtemelen diyabeti önlemeye yardımcı olabilecek şeyler yapmaya başlamalısınız. Örneğin, daha aktif hale gelmeli ve kilo vermelisiniz (fazla kiloluysanız).

Tedavi takibi için HbA1C testi verdiyseniz

-Diyabet hastası olduğunuzu zaten biliyorsanız ve kan şekerinizin ne kadar iyi kontrol altında olduğunu görmek için bir HbA1C testi yaptırdıysanız, HbA1C'niz muhtemelen 7 veya daha az olmalıdır. Ancak seviyenizin ne olması gerektiği konusunda doktorunuza danışmanız gerekir. Diyabetli herkes aynı değildir. Bazı hastaların diğerlerinden farklı HbA1C hedefleri mevcuttur.

Ne sıklıkla HbA1c testi yaptırmalıyım?

Bu, diyabet hastası olup olmadığınıza ve son HbA1C testinizin ne değerde olduğuna bağlıdır.

-Diyabet olup olmadığınızı kontrol etmek için bir HbA1C testi yaptırdıysanız ve HbA1C'niz 5,7 ile 6,4 arasındaysa (diyabetiniz yoksa ancak risk altındaysanız), her 1-2 yılda bir HbA1C testi yaptırmalısınız.

-Diyabet hastalığınız varsa ve kan şekeriniz iyi kontrol ediliyorsa 6 ayda bir HbA1C testi yaptırmalısınız.

-Diyabet hastalığınız varsa ve yakın zamanda tedavi planlarınız değiştiyse veya kan şekerinizi kontrol etmekte sorun yaşıyorsanız, her 3 ayda bir HbA1C testi yaptırmalısınız.

HbA1c değerlerim neden önemlidir?

Araştırmalar, HbA1C değerlerini normale yakın tutmanın, hastalarda aşağıdakilerin gelişmesini engellemeye yardımcı olduğunu göstermektedir:

-Diyabetik retinopati, körlüğe neden olabilen bir göz hastalığı

-Diyabetin neden olduğu sinir hasarı (nöropati olarak da adlandırılır)

-Diyabetik böbrek hastalığı

-El, ayak parmakları veya diğer vücut kısımlarının ameliyatla çıkarılması ihtiyacı (amputasyon)

Diyabet hastaları için, HbA1C'yi normale yakın tutmak, gelecekte kalp krizlerini ve felçleri de önleyebilir.

HbA1c sonuçlarım olsa bile yine de evde kan şekeri ölçmem gerekiyor mu?

Doktorunuz kan şekerinizi evde kontrol etmenizi istiyorsa, rutin HbA1C testleriniz olsa bile bunu yapmaya devam etmelisiniz. Kan şekeri testleri size anlık kan şekerinizin ne olduğunu söyler. Bu, sahip olmanız gereken önemli bir bilgidir. Çünkü ilaçlarınız ve yaşam tarzı değişikliklerinizin kan şekerinizi güvenli bir aralıkta tutup tutmadığını bilmenizi sağlar.

Diyabetim varsa olabildiğince sağlıklı kalmak için ne yapmalıyım?

Diyabet hastalığınız varsa yapabileceğiniz en önemli şey  ‘’KKK’’lerinizi kontrol altında tutmaktır.

Kan şekeri: Kan şeker düzeyinin yüksek seyretmesi birçok organın hasarı ile sonuçlanmaktadır.

Kan basıncı: Diyabet hastalığınız varsa, kan basıncınızı kontrol etmek, kan şekerinizi kontrol etmek kadar önemlidir. Yüksek tansiyon sizi kalp krizi, felç ve böbrek hastalığı riskine sokar.

Kolesterol: Kanda bulunan mumsu bir maddedir. Yüksek kolesterol, kalp krizi, felç ve diğer ciddi problemler riskinizi artıran başka bir faktördür.

KKK neden bu kadar önemli?

Diyabet hastası olmayanlarla karşılaştırıldığında, diyabetli kişilerin kalp krizi veya felç geçirme olasılığı 2-3 kat daha fazladır. Diyabetli kişiler diyabetli olmayanlara göre daha genç yaşta ve daha şiddetli  kalp krizi geçirme eğilimindedirler. Ayrıca, şeker hastalığı olan kişilerin böbrek hastalığına yakalanma olasılığı çok daha yüksektir. KKK'lerinizi kontrol altında tutarak, bu sorunlara ilişkin riskinizi büyük ölçüde azaltabilirsiniz.

KKK seviyelerim ne düzeyde olmalı?

Hedeflemeniz gereken seviyeler, diyabetinizin ne kadar şiddetli olduğuna, kaç yaşında olduğunuza ve sahip olduğunuz diğer sağlık sorunlarına bağlı olacaktır. Doktorunuza hedef seviyelerinizin ne olması gerektiğini sorabilirsiniz.

Diyabetli birçok kişi şunları hedef değerler:

-7'nin altındaki HbA1C seviyeleri

-140 / 90 mm-hg’nin altında veya bazı durumlarda daha düşük kan basıncı

-LDL kolesterol seviyesi 100'ün altında (LDL "kötü kolesterol" olarak adlandırılan bir kolesterol türüdür)

KKK’lerimi nasıl kontrol edebilirim?

İlaçlar

Diyabetli çoğu insan, kan şekerini kontrol etmek için her gün ilaç alır.  Kan şekerini kontrol etmeye yardımcı olan birçok ilaç vardır. Bazı hastalarda vücudun daha fazla insülin üretmesine yardımcı olan veya insülinin işini yapmasına yardımcı olan ilaçlar mevcuttur. Bazı hastaların da insülin iğnelerine ihtiyacı vardır.

Hangi ilaçları aldığınıza bağlı olarak, kan şekerinizi evde düzenli olarak kontrol etmeniz gerekebilir. Ancak Tip 2 diyabeti olan tüm hastaların bunu yapması gerekmez. Doktorunuz size kan şekerinizi kontrol etmeniz gerekip gerekmediğini ve bunu ne zaman ve nasıl yapacağınızı söyleyecektir.

Ayrıca, şeker hastalığı olan birçok insanın, yüksek tansiyonu veya yüksek kolesterolü da olabilir. Bu hastalıkları için de her gün ilaca ihtiyaç duyabilirler.

Yaşam tarzı değişikliği

Her gün yediğiniz yiyecekler ve yaşama biçiminizle ilgili yaptığınız seçimler, KKK’leriniz ve genel sağlığınız üzerinde büyük bir etkiye sahip olabilir. KKK’lerinizi kontrol altında tutmanıza veya sağlık risklerinizi azaltmanıza yardımcı olmak için yapabileceğiniz bazı şeyler şunlardır:

Sağlıklı yiyecek seçimleri yapın. Bol meyve, sebze, tam tahıl ve az yağlı süt ürünleri yiyin. Yediğiniz et ve kızartılmış veya yağlı yiyeceklerin miktarını sınırlayın.

Aktif olun. Haftanın çoğu gününde 30 dakika veya daha uzun süre yürüyün, bahçe işleri yapın veya aktif bir şeyler yapın.

Sigarayı bırakın. Sigara içmek kalp krizi geçirme, felç geçirme ve kansere yakalanma olasılığınızı artırır.

Kilo verin. Fazla kilolu olmak birçok sağlık sorunu riskini artırır.

Alkolden kaçının. Alkol kan şekerini ve kan basıncını artırabilir.

Neyse ki, yukarıdaki yaşam tarzı değişikliklerinin çoğu KKK’lerinizi üçünü de iyileştirebilir. Örneğin, aktif olmak ve kilo vermek kan şekeri, kan basıncı ve kolesterol seviyelerini kontrol etmeye yardımcı olabilir.

KKK’LERİNİZİ KONTROL ALTINA ALMANIN YOLLARI

Merkez Efendi Devlet Hastanesi’ndeki tüm dahiliye uzmanlarınca diyabetli hasta takibi yapılmaktadır.